قرآن و تاثیرپذیری از فرهنگ زمانه، دومین شبهه ای است که مفسر بزرگ قرآن آیت الله معرفت به رد آن پرداخته است. برخی گمان کرده اند در بسیاری از موارد، نشانه هایی از تاثیرپذیری قرآن از آیین های جاهلی به چشم می خورد که با پیشرفت علم و تحول فرهنگ ها در عصر حاضر هم ساز نیست. دلیل اصلی این عده، تکلم قرآن به «لسان قوم» است که لازمه آن پذیرش بار محتوایی واژگانی است که به کار گرفته می شود؛ زیرا الفاظ و کلمات کاربردی هر قومی، حاصل فرهنگ آن قوم است. استاد معرفت در ابتدای هر فصل و پیش از طرح شبهه و پاسخ آن، نظر درست و صحیح را در آن مسئله بیان می کند و سپس به بررسی و نقد شبهه می پردازد. در این جا نیز در آغاز می نویسد: «قرآن آمد تا تاثیرگذار باشد و با عادات و رسوم فرسوده جاهلی مبارزه کند، نه آن که تاثیرپذیر باشد و در برابر عرف حاکم -که جز ناروایی چیز دیگری نبود- کرنش نشان دهد.»ایشان در پاسخ به این شبهه چند نکته را یادآور می شود و می گوید: واژگان کاربردی رایج در عرف هر لغتی تنها به عنوان ذکرنام و نشان برای مفاهیمی است که میان گوینده و شنونده رد و بدل می شود و هرگز نمی تواند نشانگر پذیرش انگیزه واضع اصل لغت باشد و هر کس آموزه های والای قرآن را بنگرد به درستی درخواهد یافت که قرآن از هرگونه هم نوایی و هم سازی با شیوه های فرهنگی زمان خود به دور است و هرگز شباهتی با آن ندارد تا چه رسد که از آن تاثیر پذیرفته باشد. مثلا واژه مجنون (دیوانه) که به فرد مبتلا به یک گونه بیماری روانی گفته می شود استعمال کنندگان این لفظ فقط به عنوان نام و نشان آن را به کار می برند و هرگز توجهی ندارند که سبب این نام گذاری فرهنگ غلط حاکم بر جامعه آن روز بود که گمان می کردند «جن» (دیو) او را لمس کرده و به اختلال حواس دچار شده است. به همین جهت امروز که این گونه باورها را افسانه می دانند هنوز برای نام بردن بیمار روانی از همین نام استفاده می کنند. زیرا بدون آن تفاهم میسر نیست و به این کار «مجارات در استعمال» می گویند. علاوه بر این که قرآن گرچه مردم عرب را خطاب قرار داده در عین حال مخاطب آن همه مردم در همه عصرها و نسل ها هستند. قرآن پژوه معاصر آن گاه به تفصیل فرهنگی را که قرآن با آن به مبارزه برخاست مطرح کرده و دیدگاه قرآن درباره زن در موضوعاتی مانند ارث، دیه، طلاق، حجاب را توضیح داده و در لابه لای آن ها شبهات مخالفان را پاسخ گفته است. آخرین فصل کتاب به قصه های قرآنی و شبهاتی که در این باره مطرح شده، اختصاص یافته است. به نظر آیت الله معرفت، قرآن هرگز به داستان سرایی محض نپرداخته و از نیروی وهم و تخیل دربیان داستان گذشتگان بهره نگرفته است و هر آن چه ذکر کرده، عین حقیقت و واقعیت است. ایشان اهداف داستان های قرآن را، اثبات نبوت، یکپارچگی ادیان آسمانی، ترسیم ریشه تاریخی اسلام، هم سان بودن سیره پیامبران و واکنش امت ها، امیدآفرینی در دل پیامبر(ص) و مومنان و بازگویی الطاف حق بر پیامبران دانسته است. این کتاب حاوی اطلاعات مفید و کم نظیری است و مطالعه آن می تواند پاسخ گوی بسیاری از شبهاتی باشد که گاه و بی گاه مطرح می شود. همچنین احاطه استاد معرفت در علوم مختلف اسلامی اعم از فقه و حدیث و کلام و تسلط کم مانند او بر تفسیر و علوم قرآن، کتاب حاضر را به مرجعی ارزشمند و اثری قابل اتکا بدل کرده است.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید